مور ماڻهو دلربا سي ،
هاڻ ناهن آسپاس،
ٿا سڃا ڏسجن انهن جا ، ماڳ خالي هي مڪان.
يار جي يا رن سندا ، ويران تن جا آستان،
چاه تن جا ياد آهن ، دل اندر
ڪي داستان.
جن غمن ۾غمگساري، ٿي ڪئي هرحال ويل.
سي سٻا جھا سار تن جي، ٿي ڪري دل بار بار.
هو جي هيرا لال لائق، هو جي سهڻا شاهڪار،
جي دلاسو دل سندو ها، هئاجي نيڻن ٺار ٺار.
هاڻ شاڪر سومزو ڪٿ، ٿي سڃي ڄڻ ڪائنات،
درد ڏيئي تن ڏکيء کي ،پاڻ کان ڪيو ڌار ڌار.
ڪو
نه ڪنهن تي ڀروسو آ، يار تنهن جي شهر ۾.
رات ڪاري ۽ انڌاري، ڪو
نه ڏيئو ٿو ٻري،
دل
اندر بس وسوسو آ، يار
تنهن جي شهر ۾.
راه ساري
راهزن جي، ڪئي حوالي
ڀاڳين،
ڇا عجب سو
سلسلو آ، يار تنهن
جي شهر ۾.
جي ونڊن ٿا
لال هيرا، سي سدائين
سور ۾،
هر دهشتي
دادلو آ، يار تنهن
جي شهر ۾.
ذهن ۾ فرعون
آ، نمرود آهي
سوچ ۾،
هر طرف
بس ٿرٿلو آ، يار تنهن جي
شهر ۾..
ڇا چوي شاڪر
ته هاڻي، ڇا ٿيو
دستور آ،
اياز امر شيخ جو جنم 5 فيبروري 1977ع تي ڳوٺ گاهي خان شيخ، تعلقي
سجاول، ضلعي ٺٽي (ھن وقت ضلعي سجاول) ۾ ٿيو.
شروعاتي تعليم سجاول ۾ حاصل ڪرڻ کان پوءِ، هن بي. ايس. سي سنڌ زرعي يونيورسٽي ٽنڊي
ڄام مان ڪئي. اياز امر شيخ لکڻ جي شروعات 1996ع کان ڪئي. سندس شمار نئين ٽھيءَ جي
سٺن شاعرن ۾ ٿئي ٿو. سندس ھيٺيان ست ڪتاب ڇپيا آھن:
(1) سونھن موڙيون آرسيون (شاعري-2005ع)،
(2) سنڌ جو چنڊ (شاعري-2008ع)
(3) ٽٽل ٽڪرا وجود جا (نثري ٽڪرا-2009ع)
(4) ڪلا جي ڪائنات
۾ (شاعري-2011ع)
(5) صليب جو سڏ
(شاعري-2013ع)
(6) اڌ وڍيل
آواز (شاعري-2018ع)
(7) تنھنجي وڃڻ
کانپوءِ (نثري نظم-2020ع)
اياز امر شيخ جو پيشو زمينداري آهي ۽ اين جي او سيڪٽر سان پڻ واڳيل
رھي ٿو. سجاول ۾ رهي ٿو، کيس سنڌي ادبي سنگت طرفان شاعريءَ جو اوارڊ بہ مليل آهي .
درد جي تاريخ...!
بي حسيءَ جي بازار ۾، عشق جي اکين جو اُداس ٿي وڃڻ ئي سڀ
کان وڏو الميو آهي.
پر پوءِ به معاشرا محبتن کي ڄڻڻ بجاءِ، نفرتن جي آبياريءَ ۾
ڪافي اڳتي نڪري چُڪا آهن، بُزدلين جا بار اسانجي سوچ ۾ گهر ڪري سڪون سان ويهي رهيا
آهن.
ڌرتيءَ جي درد جي ڳالهه تي ته ڪنهن جي اک مان ڳوڙهو ئي نٿو ڳڙي،
۽ اسان مذهبن جي مراقبي ۾ ايترو ته ويڙهجي ويا آهيون جو، وحشتون ۽ دهشتون اسانجي
درن جا دورا ڪرڻ لڳيون آهن.
هر صُبح سانگهڙ جي شهيدن جي سڙيل ساهه جيئان محسوس ٿيڻ لڳو
آهي، ۽ وضاحتن جون اکيون عدالتن ۾ انصاف لاءِ نهاري، اوجاڳا ڪاٽي انڌيون ٿي ويون
آهن؛ جن کي صرف ڊگهين تاريخن کان سواءِ ڪُجهه به حاصل ٿي نه سگهيو آهي.
هاڻ ته غريبيءَ کان مانيءَ جو ملهه ڀي مهانگو ٿي ويو آهي،
جنهن کي حاصل ڪرڻ لاءِ ته الائي ڪيترين ئي اُگهاڙين اذيتن مان گذرڻو ٿو پوي، هر
بُرائي نه چاهيندي به ڀاڪُرن ۾ ڀرجندي رهي ٿي! ڇو ته اسان پنهنجو پاڻ مان انسانيت
جو احساس گهڻا ڏينهن اڳ وڃائي ويٺا آهيون، هر خرابيءَ جو کيسو ڄڻ ته اسانجي ئي
سيني ۾ سبيل هُجي، جنهن جي معيار کي محسوس ڪرڻ کان پوءِ به پنهنجو پاڻ سان کڻي هلڻ
۾ وڏو فخر محسوس ڪندا آهيون! هن سماج کي ساڙيندڙ ٺري جي موالين تي لکجي ته آخر ڇا
لکجي!؟ جن جا ٻار بُک جي اکين جو ڀِنل درد بڻجي صدمن جي صليب تي سُڏڪندا ئي رهن ٿا.
ان درد جي تاريخ کي آخر ڪهڙي دؤر جي دامن ۾ دفن ڪجي، جو
اُجرائپون اکيون کولي سُجاڳيءَ ۽ سُٺائيءَ جا سلام ڏيئڻ لڳن، سچ پُڇو ته مون هميشه
پنهنجو پاڻ ۾ هڪ ڊگهي آوارگي رُلندي محسوس ڪئي آهي.جنهن ۾ سِڪ سسئيءَ جيئان صدائن
جا سفر لتاڙيندي رهي ٿي، پر وفائون ڪنهن به واٽ تي وساميل ڏيئي جيئان به نظر ئي نٿيون
اچن؛ دغائن جي دؤر ۾ دلبريون ڳولجن ته آخر ڪِٿي ڳولجن!؟ جتي ڪئين حُسن حوس جي هٿن
۾ ڇڻي بدصورتيءَ جي ڀيل جو نشانو بڻجي ويندا آهن- ۽ عياشيءَ جي کُليل اکين اڳيان ڪيتريون
ئي ڪُنوارپون، ڪنڌ جُهڪائي قتل ٿينديون رهن ٿيون.
اسان اُن مُلڪ ۾ جيئون ٿا، جنهن ۾ زندگيءَ سان سموريون
وابسطه شئيون، ماڻهوءَ جي قد ۽ هٿ جي پُهچ کان ڀي مٿاهيون ۽ مهانگيون ٿي ويون آهن.
- پر
راتين کي رونقون بخشڻ لاءِ اُن ئي مُلڪ جي ماڻهن جا جسم سستا وڪاڻا ويندا آهن.
اسانجي اندر مان اُجرائپ جا احساس حقيقتن جو حُسن وڃائي ويٺا آهن، هر برائيءَ جي
بيماري اسانجي ذهنن کي ضعيف ڪري ڇڏيو آهي، ۽ اسانجا اسان کان وڃائجي ويل وجود، ڄڻ
ته وطن جي ويڙهه کان اڳ ئي مارجي ويا هُجن. جن جي خوشين جا سمورا خيال به رڻ ۾ مري
ويل اُن مُسافر جيئان نظر اچڻ لڳندا آهن، جنهن جو ماس بُکايل ڳجهون پٽي، سُڃاڻپ جي
سُڌ کان ئي ڪڍي ڇڏينديون آهن، ۽ افسوس جي احساس سان چوڻو ٿو پوي ته-
پوءِ به ڪا وارثي، اوجاڳن جي اک بڻجڻ لاءِ تيار ئي ناهي!
آزاديءَِ جون آيتون فڪر جي هٿن کان ڦُرجي چُڪيون آهن، سنڌ جي سيني مان سچائيءَ جو
سج الاءِ ڇو اُڀرڻ جي ڪوشش ئي نٿو ڪري! سياستن جا سڀ صُبح وياجن تي وڪامجي رهيا آهن،
۽ رُسوائيون زندگيءَ جي رستن تي هڪ ڊگهي غُلاميءَ جو بار گھلي رهيون آهن، جنهن جو
سُور هر صديءَ جي ساهه سان سبيل رهندو.
منهنجو هيءُ چوٿون ادبي پورهيو ”ڪلا جي ڪائنات ۾“ سچ پڇو ته
سنڌ جي سڏن ۽ سُڏڪن تي سوچيندي سوچيندي الاءِ ڪيئن لکجي ويو آهي! هر درد ۾ هڪ
دانهن هوندي آهي، جنهن جي وضاحت وقت پاڻ ڪندو آهي. مون اها عشق جي احساس جي دانهن
توهان دوستن اڳيان ڇڏي آ، ڏسون ته اُن ۾ ڪيترو اثر آهي.
آخر ۾ آئون ’سليٽ‘ دانش گاهه ۽ محترم آسي زمينيءَ جو تمام
گهڻو شُڪرگذار آهيان، جنهن منهنجي ڪتاب کي ڇپائڻ ۾ ڀرپور دلچسپي وٺي، هڪ نئون
پنهنجائپ جو پيار ارپيو آهي.
سنڌ سلامت
ساٿ سلامت
- اياز
امر شيخ
C/O مارئي ميڊيڪل اسٽور
مين بس اسٽاپ سجاول ضلعو ٺٽو سنڌ
Cell# 0334-7091595
اڃا سرمد پيو سوچي...!!
ٺٽي جي سُرخ سانجهيءَ تي،
اڃا سرمد پيو سوچي...!!
هزارين دار جا دڙڪا
گلين ۾ گهر ڪري ويا هن
اڀيچند جي اکين جھڙا
صبُح اڄ ڀي سُتل آهن
نه ڪنهن ڀي چاڳ جو چرچو
چپن تي چنڊ ٿي اُڀريو
نه ئي ڪنهن نينهن جو ناتو
نزاڪت ساڻ آ نبريو
رفاقت جي رواجن ۾
سڙيل سونهن جي سماجن ۾
بغاوت ڇو نه ڀڙڪي آ!؟
پيئي جا رت پئي روح جو،
اُنهيءَ مغلِ پرستيءَ کي
نه ماري آ سَگهيو ڪو ڀي
تڏهن هي تڙپ جي وک جو
وهي پيو وهڪرو تک سان
ظلم جي زرد خنجر مان
خوشيءَ جو خون جاري آ
مُحبت جي مزارن تي
نه ڪنهن ڀي لاٽ ٻاري آ
سڄو ماحول مڪليءَ جي
مينارن جان ڊٺل آهي
سمايل سوڳ ساهن ۾
لڳي هر من مُئل آهي
اڃا دارا جي دردن جو
ستم سيني ۾ سُڏڪي ٿو
اڃا ڪئين آس جون آهون
اکين مان آب ٿيو اُڀرن
اڃا تاريخ جي تن تي
نئون هر زخم زندهه آ
اڃا فتويٰ جي ڦنڌي مان
نه ماڻي عشق آزادي
اڃا مُلا قوي جھڙا
ڪئين ڪردار پلجن پيا
هوائُن ۾ هُڳائُن جو
رهيو ساڳيو حُسن ناهي
اڙي راڳي اُٿي ڪجهه ڳاءِ!
کڻي سُرندو صداقت جو
اُملهه آواز اوچي سان
نئين ڪا جوت جاڳاءِ!
سُڳنڌ سان سنڌ مهڪاءِ!
دليون درياهه ٿي ڇُلڪن
پتڻ تي پيار جا پيرا
ملڻ جي مُند ٿي مهڪن
نه مُرڪي موت مانجهيءَ تي
ٺٽي جي سُرخ سانجهيءَ تي
اڃا سرمد پيو سوچي.....!!
اڃا نه غيرت گُلاب ٿي آ...!!
صديءَ جا سُڏڪا پُراڻا ڪَتبا
نديءَ جي نيڻن ۾ کُوڙ اُڌما
وساميل هن ڏيئا وفا جا
اُڃارا چپ هن اڃا صدا جا
حقيقتن جا هُڳاءُ سارا
ڪٺورتا جي اُجاڙ اُس ۾
ڏُڪار وانگي ڏُکن ڏنگيا هن
عذاب جھڙين اُداسين مان
سڪون دل جا لُڇي لنگهيا هن
پُراڻي پٿرن جي ڇاتين تان
ڊهي چترڪاري وئي آ چٽ جي
وجود کان ويو وصال وڇڙي
گُهلي اهڙي هت هوا آ لٽ جي
رُڳو پئي رسوائي بس رُلي ٿي
نه گيت گونجيا گهرن ۾ آهن
حنا حُسن آ وڃائي ويٺي
نه ساهه جاڳيا سُرن ۾ آهن
نه پير ۾ ڇير جو آهي ڇمڪو
نڪن ۾ ڦُلڙين جو ناهي چمڪو
اُساٽ جي هن اڪيلتا ۾
رهيو آ روح کي سدائين اُلڪو
ڪٿي ڪُٺل آ خوشيءَ جي خوشبوءِ
ڪٿي اُميدن جي اُڀّ مان ڀي
چڪور چاهه جا چٿيا ويا هن
ڪٿي ضميرن تي زنگ چڙهيل
ڪٿي ڪي ڳڀرو لٽيا ويا هن
دُعا لئه هٿ ڀي کڄي ٿڪي پيا
ڳجهن هٿان من پٽيا ويا هن
اڃا نه غيرت گُلاب ٿي آ...!
ڳلا غمن سان گُهٽيا ويا هن
منافقين کي نه موت آيو
قدم قدم تي قضا اُڀي آ
جُڳن کان جيءَ بس جلي جليو آ
صداقتن تي سزا اُڀي آ
هتي ته انصاف جي اکين مان
اڃا اُونداهي کُٽي نه آهي
لڄن کي جيڪي ويهن ٿا وڪڻي
اُنهن ۾ سنڌ جي مٽي نه آهي.
لاڙ تُنهنجي لڱن مان ٿو پائي ليئا
چنڊ تُنهنجي چپن جي چُمي ٿو لڳي،
رات تُنهنجي چڳن جو چٽو عڪس آ
سانجهه تُنهنجي ڳلن جي ڪا ڳاڙهاڻ آ
لاڙ تُنهنجي لڱن مان ٿو پائي ليئا
قُرب جو سارو ڪاڇو آ تو ۾ سٿيل
چاهتن جا سڀئي چاڳ تو ۾ چٽيل
مُرڪ جي موهه جا مَڌ تو ۾ ڇُلن
پيار پنگهٽ جو ڪوئي پتڻ ٿي لڳين
بيخوديءَ ۾ سوين ڀؤنر ڀُلجو اچن
تو ڪلين جي ڪُنوارپ کي آهي ڪُٺو
تازگيءَ جو حسين تبصرو ٿي لڳين
وقت واهوندي جان ڄڻ گُهلي ٿو پئي
عشق جي اُڃ جو آسرو ٿي لڳين
سُونهن جا سڀ ستارا جُهڪي ٿا پون
تُنهنجي جلون ۽ جذبن جي جوڀن اڳيان
نينهن جي نرتڪيءَ جا نظارا نچن
آس جا ڪئين پکيئڙا اُڏاميو اچن
تون وفائُن جي اجرڪ ۾ ويڙهيل پرين
سنڌ جي سادگيءَ جو سڦل ٿي لڳين
مُحبتن جي مُساڳن جي ئي مهڪ ۾
ها اُميدن جي اک جو ڪجل ٿي لڳين
گيت مُنهنجا سڀئي گونج بڻجو وڃن
ڄڻ ته ڪيٽيءَ مٿان ڪونج بڻجو وڃن
ڇا ته گهاڙيٽو تُنهنجو! غزل ٿي لڳين
سڪ جا سڀ سڳا توڏي ڇڪجن پيا
نظم ڪيئي نوان تو تي لکجن پيا
روح جي تون رليءَ تي چٽيل چاهه سان
ڀرت وانگي ڀريل، دل جو گهر ٿي لڳين
حسرتن جا هينئيان توتي هرکيو پون
ناز نکريو نگاهن مان اُڀريو اچن
پيار ئي پيار جو بس پهر ٿي لڳين
شُهرتن جو ڪو ماڻيل شهر ٿي لڳين.
مسرور پيرزادي جو ڇٺيءَ جو نالو گلزار علي آهي. سندس پيءُ جو نالو
محمد سليمان پيرزادو ۽ امڙ جو نالو بھشت خاتون آهي. هن 15 مئي 1976ع تي ڪراچيء جي
جناح اسپتال ۾ جنم ورتو. ڪراچي ۾ وٽنري ڊاڪٽر طور ڪم ڪري ٿو. مسرور پيرزادي
شاعريءَ جي شروعات يونيورسٽيءَ واري زماني ۾ ڪئي. سندس شاعري معياري سنڌي اخبارن ۽
رسالن ۾ ڇپي آهي. سندس شاعري ۾ موزونيت ۽ فڪري عنصر موجود آهي، جنهنڪري ادبي حلقي
۾ هن مڃتا ماڻي ورتي آهي. هن غزل جي صنف تي گهڻي طبع آزمائي ڪئي آهي ۽ ان ۾ جدت جو
عنصر پڻ وڌيڪ ملي ٿو. هن مختلف سنڌي ۽ اردو اخبارن ۽ چئنلن تي صحافي ۽ ڪمپيئر طور
پڻ ڪم ڪيو آهي. سندس اردو ۽ سنڌيءَ ۾ ڪالم پڻ ڇپيل آهن.
ھتان جي ڳالهه ھر ڪائي، اسان کي عشق سمجھائي،
ھتان جي ڳالهه ھر ڪائي، اسان کي عشق سمجھائي،
خدا جي ڀي اڪيلائي، اسان کي عشق سمجھائي۔
لڪن مان وئي لنگھي سسئي، تري درياھه وئي سُھڻي،
ڏُکيائيءَ ۾ به سولائي، اسان کي عشق سمجھائي۔
رُڳو ھڪ منجهه سڀ آھي ۽ سڀ ۾ ڀي رُڳو ھڪ آ،
اھا سڀ منجهه ھيڪائي، اسان کي عشق سمجھائي۔
ڪتابن ۾ به لاعلمي، خبر ۾ آھه بي خبري،
۽ نادانيءَ ۾
دانائي، اسان کي عشق سمجھائي۔
خوشيءَ ۾ درد آ ڪوئي، فقيريءَ ۾ اميري آ،
عياشيءَ ۾ اُداسائي، اسان کي عشق سمجھائي۔
گُلن جي نازڪي سمجھي ۽ پٿّر جي به ڏاڍائي،
سمندر جي به گھرائي، اسان کي عشق سمجھائي۔
مُسافر جيئن ماڻهو آ، سفر وانگي حياتي آ،
مُسافر جيئن ماڻهو آ، سفر وانگي حياتي آ،
سڀن جي آخري سائين! اِها منزل مِماتي آ.
مٺا! هيءَ شاعري منهنجي، جا مون هر روز ڳاتي آ،
کڻي جو هيءَ ذاتي آ، تڏهن ڀي ڪائناتي آ.
نه آهين تون مگر آهي، اسان سان درد هي تنهنجو،
لڳي ٿو درد هي تنهنجو، اسان جي گهر جو ڀاتي آ.
سندءِ تنقيد ٿي ماري، نه مون کي پر رڳو توکي،
اها تنقيد ڄڻ اهڙو ڪو حملو آپگهاتي آ.
اوهان جي آس ۾ اڄ ڀي، گذاريون عُمر ٿا گوري!
اڃا ڀي رُوح پياسو آ، اڃا ڀي اکّ آتي آ.
پاليو جنهن کي پيٽ ۾، پاڻ وِساري مـُون،
پاليو جنهن کي پيٽ ۾، پاڻ وِساري مـُون،
سو ته مري ويو ٻارڙو.
جيڪو پِيرن کان پِنيو، باسي مون باسُون،
سو ته مري ويو ٻارڙو.
جنهن سان ڏُک ۽ سُکّ جون، ڳچُّ ڪيم ڳالهيون،
سو ته مري ويو ٻارڙو.
جنهن جي لاءِ لکين هيون، چپّن منجهه چُميون،
سو ته مري ويو ٻارڙو.
جنهن کي ڪين ڏسي سگهيم، رهندي ڪي رانديون،
سو ته مري ويو ٻارڙو.
جنهن لئه سِبيم چولڙيون، رنگن رنگن جون،
سو ته مري ويو ٻارڙو.
موليٰ! ٻچڙو مون ڏئي، کسيئه پو ڇاکئون؟
سو ته مري ويو ٻارڙو.
(پنهنجي ڀيڻ جي
درد جي ترجماني هن وائيء َ۾ ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهيم، جنهن جو ٻار ڄمڻ کانپوءِ ڪجهه ڪلاڪن
۾ ئي الله کي پيارو ٿي ويو)
سنڌ جي نامياري شاعر سجاد ميراڻيءَ جو اصل نالو غلام حسين ولد علي
بخش ميراڻي آهي. سندس جنم پهرين مارچ 1956ع تي خيرپور ضلعي جي تاريخي شهر پريالوءِ
۾ ٿيو. تعليم جي لحاظ کان ايم. اي (سنڌي ادب) ۽ ايم. ايڊ آهي. تعليم کاتي ۾ استاد
آهي. سجاد ڪيترا ڀيرا سنڌي ادبي سنگت، ضلعي خيرپورميرس جو ضلعي رابطا سيڪريٽري ۽
مرڪزي عهديدار به رهي چڪو آهي. سنڌي ٻوليءَ جو پختو شاعر آهي. هن شاعريءَ جي لڳ ڀڳ
سمورين صنفن کي اظهار جو ذريعو بڻايو آهي.، پر غزل ۽ خاص طور وائيءَ تي عبور رکي ٿو.
سندس شاعري سادي اظهار، آسان لفظن ۽ مترنم لهجي جو مرڪب آهي. سجاد ميراڻيءَ جي
شاعريءَ جا ٽي ڪتاب شايع ٿي چڪا آهن: (1) ’دلدار وڏي شيءِ آ‘ (2005ع، (2) ’مان
تنهنجو هان‘ (2010ع) ۽ (3) ’جيءُ جياريو جن‘ (2011ع) شامل آهن. کيس ادبي خدمتن تي
’سچل اوارڊ‘، ’حامي اوارڊ‘، ’سليم ڳاڙهوي اوارڊ‘، ’مولانا عبدالله چانڊيو اوارڊ‘،
’مخدوم اسماعيل پريالوئي اوارڊ‘، ’سرمد سنڌي اوارڊ‘ ۽ ڪيترا سرٽيفڪيٽ ملي چڪا آهن.
ڪنهن ، ڪنهن ماڻهو منجهه اچي بوءِ بهار جي
وشال ڪائنات جهڙي شهر”پرين جي لوءِ“ ۾ جنم وٺندڙ سائين سجاد ميراني
مونکي لطيف سائينءَ جي هن بيت وانگي ڀاسندو آهي ته:
” ڪنهن، ڪنهن ماڻهو
منجهه اچي بوءِ بهار جي“
۽ سچي ڳالهه اها
آهي ته مونکي سجاد مان بهار جي خوشبوءِ ايندي آهي. 15 سالن کان سائينءَ سان منهنجي
شناسائي آهي سائين منهنجو استاد ۽ مون سان پيار ڪندڙ پُر خلوص دوست آهي. سجاد
ميرانيءَ سان دوستن مان جيترو ويجهو مان رهيو آهيان شايد ڪو رهيو هجي. سائين سونهن
جو سدائين سيوا ڪندڙ رهيو اهي.سائين سجاد ميراڻيءَ ۾ ٻي وڏي خوبي هيءَ آهي ته ه ماڻهو
شناس ۽ محفل شناس هجڻ سان گڏ مزاحيه طبيعت رکندڙ سچو ۽ کرو ماڻهو آهي جيسيتائين
سجاد ميراڻيءَ جي شاعريءَ جو تعلق آهي ته مان سائينءَ جو صرف هي هڪ شعر پڙهندس ته:
سنڌ، سونهن ۽ سچ سجاد
جتي ٽنهي جي ڳالهه هلي
اُتي تون ڀي ، اچ سجاد
ته سائين سنڌ سونهن ۽ سچ جو شاعر آهي وڌيڪ پڙهندڙ راءِ ڏئي سگهن ٿا.
هريش ڪمار.آر.ڌوميجا
گلابن جو هڳاءُ رکندڙ سجاد
سجاد ميراڻي، سنڌي ادبي سنگت جي ڪارڪن واري رُوپ کان وٺي هڪ شاعر
تائين ، ڄاتل سڃاتل نالو آهي. پنهنجي تَرَ ۽ اُن جي آسپاس ٿيندڙ مشاعرن ۾ هو
سدائين نمايان رهيو آهي. محفل ۾ دوستن جي ٽوٽڪن ۽ ڀوڳن جو مرڪز رهندڙ هِن شاعر ۾
سهپَ ۽ رواداريءَ جا ڪافي گُڻ موجود آهن. شخصيت ۾ پريالوءِجي گُلابن جو هڳاءُ رکندڙ
هِن شاعر جي شاعري کجينجي فصل وانگر آهي. ۽ اُها متاثر ڪندڙ ۽ وڻندڙ به ضرور آهي.
هن ڪتاب ۾ به سندس اهڙي من موهيندڙ شاعري موجود آهي. جنهن کي پڙهي اوهان محسوس ڪندا
ته هِن اوهان جي دل جي ڳالهه ڪئي آهي.
ادل سومرو
شاعري
پرين جي ناهي شهر ۾ شهر ٻسو ٿو لڳي
گهٽي۽ پاڙو ٻسو ۽ گهر ٻسو ٿو لڳي
مسيت ۾ نه محبت نه پيار مندر ۾
مسيت ڀي آ ٻسي ۽ مندر به ٻسو ٿولڳي
نه ڏينهن جو آ مليو ۽ نه رات ٿيو درشن
تڏهن ته شام جو هر پهر ٻسو ٿو لڳي
پرين جو پياري هليو ويو خمار جي وياسين
لٿو نشو ته پو پنهنجو اندر ٻسو ٿو لڳي
اسان ته يار جا پيرا کڻي پٺيان وياسين
مليو ته يار ته سارو سفر ٻسو ٿو لڳي
سجاد!سونهن سڄي ۽ عشق انڌو آ
ناهي جي يار ته شمس و قمر ٻسو ٿو لڳي
*
سونهن سوا سجاد ميراڻي ڪيئن ڪندو
تو ئي ڏس او منهنجي راڻي ڪيئن ڪندو
پنهنجي پلوَ سان ڪين جي اُگهندين او سائنڻ!
منهنجي اکين مان وهندڙ پاڻي ڪيئن ڪندو
هن جي چپن مان پيار جا جام پئي ٿو پيو
اهڙو ماڻهو پيار پڄاڻي ڪيئن ڪندو
ڪَنُ لائي ٿي هُن جي ڳالهه ٻڌي ويئي
پوءِ ڀلا هو بند ڪهاڻي ڪيئن ڪندو
سونهن سَڏي ”سجاد ميراڻي“ منهن موڙي
اهڙي غلطي ڄاڻي واڻي ڪيئن ڪندو
انصاف ڪري سگهندين؟
دل صاف ڪري سگهندين؟
مان ڏوهه مڃان به کڻي
تون معاف ڪري سگهندين؟
تون منهنجي محبت جو
اعتراف ڪري سگهندين؟
هي منهنجا درد پرين
ڏسِ هاف ڪري سگهندين؟
هاڻ آءٌ هلان ٿو پيو
سِي آف ڪري سگهندين؟
موٽ مٺڙا وڃائجي نه وڃين
پيهه آهي ته ڳاهجي نه وڃين
سڪ جي ساگر کان پرڀرو ٿي بيهه
پيار پائي ٿو پائجي نه وڃين
ٻر ڀلي تون مگر حفاظت سان
هن هوا ۾ وسائجي نه وڃين
تون سراپا غزل ۽ گيت آهين
ڪنهن به راڳيءَ کان ڳائجي نه وڃين
ايترو ڀي پري نه ٿيءُ پرين!
خوف آهي ته ڪٿ وسارجي نه وڃين
*
مون کي ڏسندي کلي هلي ويئي
ڇوڪري کيچلي هلي ويئي
مان ته هن کي گهڻو روڪيو پر
اک هڻي چلولي هلي ويئي
هوءَ بلورن سان راند کيڏي ۽
ڌڪ هڻي گِدَ پِلي هلي ويئي
منهنجي سامهون رقيب منهنجي سان
هوءَ کلي هلي ويئي
پيار آهي ته زندگي آهي
باقي سڀ ڪوڙ ۽ ٺڳي آهي
آءُ ڪمري ڇو بتي ٻاريان
هن جي چاهت جي روشني آهي
هو جڏهن کان شهر ڇڏي ويو آ
هر گهٽي ڄڻ ٻسي ٻسي آهي
هن جي مُک کي ڏسي ڦڻي ٿو ڏيان
هن جو مُک ئي ته آرسي آهي
آءٌ محفل ۾ خوش نصيب آهيان
جاءِ ڀرسان رکي وئي آهي
مون سان موڪل کان پو اچي ملجان
ويندي ويندي چئي وئي آهي
هن کي هڪڙو دفعو ڏٺو هو بس
ننڊ سجاد ڇو رٺي آهي
هيڏي ساري ٿي پئي آهين
ڪيڏي پياري ٿي پئي آهين
ٿوري کٽڙي ٿوري مٺڙي
ٿوري کاري ٿي پئي آهين
هر ڪنهن تو ۾ اک وڌي آ
سنڌ سونهاري ٿي پئي آهين
اکيون اُلا ڇاتيءَ ڇوليون
توبهه زاري ٿي پئي آهين
هر ڪنهن تو رنڱي ڇڏيو آ
مينديءَ ڏاري ٿي پئي آهين
جنهن کي ڏسين ٿي ڪهي ڇڏين ٿي
سونهن سگهاري ٿي پئي آهين
تون کان ڌار ٿيان
گنهگار ٿيان
تون ته ٻار ٿيئن
مان ڀي ٻار ٿيان
تنهنجي ڳوٺ اچي
ڪنهن تي بار ٿيان
آءُ پرين! مونڏي
گلن هار ٿيان
هٿ رتا ڪر تون
مينديءَ ڏار ٿيان
سجاد! سونهن مٿان
هر هر وار ٿيان
ڪوئلا ڪوئلا دل جگر ٿي ويو
تنهنجي وئي کان پو سائين! حشر ٿي ويو
تنهنجي پيرن ۾ جيڪو به پامال ٿيو
سو سدائين او سهڻا امر ٿي ويو
جنهن کي محفل مان تو آ ڌڪاري ڇڏيو
سو ويچارو ته ڏس دربدر ٿي ويو
تو ڏانهن ايندي جڏهن رات جو او پرين!
چنڊ ڀي چاهه مان همسفر ٿي ويو
تنهنجي آمد جو جنهن ڀي ٻڌو جان منِ!
جو جِتي هو اُتي منتظر ٿي ويو
سونهن سجاد جي لاءِ سڀ ڪجهه ته آ
سونهن ناهي ته هو بي ثمر ٿي ويو
ڳالهه منهنجي جو هوءَ ڪري ٿي پئي
نانءُ منهنجو کڻي پو ٺري ٿي پئي
خواب پنهنجا وهاڻي جي هيٺان رکي
ننڊ ۾ ڇرڪ ڇو هوءَ ڀري ٿي پئي
هيءُ ڪنهن جو اڃا آهي اوسيئڙو
در کليل ۽ بتي ڀي ٻري ٿي پئي
ڇو نه هِنَ ڌڻ جي ٻڪرار جا هٿ چمان
ڌڻ ۾ ڇيلي پرينءَ جي چرَي ٿي پئي
مون کي پڪ آ ته ايندي هوءَ اڄ هتي
ڪانءُ ٻولي ۽ اک ڀي ڦَري ٿي پئي
اچ ته توکي ڏسيان سجني ”سجاد“ جي
هوءَ تئي تي مڇي جا تري ٿي پئي
اکيون جو پري تو ڪيون هن پرين!
خوشيون سڀ ختم ٿي ويون هن پرين!
نڪي تيل سرما نڪي تڙ ڦليل
ڄنڊن ۾ پيون، ڄيون هن پرين!
مايوسي ۽ نفرت جدائي ۽ غم
اوهان کان ئي مليون، شيون هن پرين!
تنهنجي پيار خاطر سڄي لوڪ جون
گلائون به سر تي کنيون هن پرين!
رقيبن سان توکي ڏسي دل چيو
ته ٻه به ويون هن پرين!
نگاهن ملڻ سان نرالا ٿي پياسين
نيڻن جي مئه جا موالا ٿي پياسين
تهمت جي تڙ کان گهڻو ئي ڀڳاسين
مگر پو ڀي ٿورا آلا ٿي پياسين
اوهان جي وڃڻ کانپوءِ ساري شهر ۾
اسان ڄڻ ته لولا ملالا ٿي پياسين
اسان پيار هڪٻي سان ايڏو ڪيو جو
ماڻهن جي لئه ڄڻ حوالا ٿي پياسين
اوهان جي اچڻ تي جوجهومي اٿياسين
غزل گيت مورا جمالا ٿي پياسين
يار توکان سوا گهاربو ڪيترو
ديپ دل جو ڀلا ٻاربو ڪيترو
پيار پنهنجي جو ٻيڙو آ وچ سِير تي
ساٿ تنهنجي بنا تاربو ڪيترو
گڏ رقيبن سان توکي ڏسي دل جلي
دل جليءَ کي ڀلا ٺاربو ڪيترو
ڇو واعظ ٿو ٽوڪين مون کي ڀلا
سونهن ۽ سچ کي تاربو ڪيترو
زهر تنهنجي هٿن مان ٿو هر هر ملي
نيٺ پيئبو پرين هاربو ڪيترو
ياد توکي ڪندي اک لڳي وئي مٺا!
بيوفا کي ڀلا ساربو ڪيترو
چاهتن جو سفر
روشنن جو سفر
تو ڏانهن وک وک پرين
محبتن جو سفر
آجپي جو عمل
زندگين جو سفر
ڳالهه تنهنجي هلي
عظمتن جو سفر
ديس لئه سر ڏيڻ
غيرتن جو سفر
ليڙون ليڙون لٽا
غربتن جو سفر
سونهن ”سجاد“ لئه
راحتن جو سفر
سمنڊ جاڳي ٿو، ڇوليون جاڳن ٿيون
ڳوٺ ستل آهي، گوليون جاڳن ٿيون
سمنڊ ڪناري تي سانجهيءَ ويلي جو
کوڙ حسينن جون، ٽوليون جاڳن ٿيون
هوشو ٿيندين تون،هيمون ٿيندين تون
منهنجي امڙ جون، لوليون جاڳن ٿيون
ريل هلي ٿي پئي، جيل وٽان جڏهن
قيدي جاڳن ٿا، کَوليون جاڳن ٿيون
ڳوٺ جي ميلي ۾،ناچ هلي ٿو پيو
اڀريل ڇاتيون ۽ چوليون جاڳن ٿيون
سونهن کي لڪائبو ناهي
عشق کي سڪائبو ناهي
آهي دنيا هي پيارلئه سائين
هتي ڪنهن سان ڦٽائبو ناهي
هار گلڙن جو پيار مان پوئي
پاڻ کي پاڻ پائبو ناهي
ڪنڌ ڪٽجي ته لک دفعا ڪٽجي
ڪنڌ ليڪن جهڪائبوناهي
سونهن جيڪو گهري ته ڏئي ڇڏجي
سونهن آڏو نٽائبو ناهي
ڪنهن تي ٿورو ڪجي ڪري ڇڏجي
اُهو ”سجاد“ ڳائبو
ناهي
*
سڄي حياتي رنو آ، ڪڏهن کليو ناهي
کلي به ڪيئن سندس يار جو مليو ناهي
سموري شهر جي ماڻهن ستايو ٿَس ڏاڍو
پرينءَ جي پاڙي ۾ گهر ٿَس تڏهن لڏيو ناهي
جهلي هو پيرَ ويو آ پرينءَ ڏانهن اچ وڃ کان
اداس آهي مگرپاڻ هن پليو ناهي
اندر ۾ پنندو رهي ٿو سڄڻ جا سور سڀئي
پڇڻ جي هوندي به سور هُن سليو ناهي
هڻي ٿو روز پيو ڌاڙا دلين جا ڏينهن ڏٺي
اڃا ته ڪنهن
به انهيءَ کي ڪٿي جهليو ناهي
رات ڪاري عَذاب ڀوڳيان ٿو
بيقراري عذاب ڀوڳيان ٿو
ٿر جي ٿوهر جيان بڻيو جيون
واري واري عذاب ڀوڳيان ٿو
هوءَ اچڻ جو چئي هلي ويئي
انتظاري عَذاب ڀوڳيان ٿو
هن کي هڪڙو دفعو ڏٺو هو بس
عمر ساري عَذاب ڀوڳيان ٿو
هن جي لبڙن چريو ڪيو مونکي
توبهه زاري عَذاب ڀوڳيان ٿو
برف وانگر ڳري ختم ٿي وئي
هن جي ياري عَذاب ڀوڳيان ٿو
سائين منهنجا ”سجاد“ تي هاڻي
ڪر سَتاري،
عذاب ڀوڳيان ٿو
ٻي سان منهنجو ڇا هي سائين!
سڀ ڪجهه توسان آهي سائين!
پنهنجو پيار آ پاڪ ۽ پوتر
ناهه ڀلي ڪو ناهي سائين!
ڪوڙ کِلي ٿو ڏند ڪڍي
سچ چڙهي ٿو ڦاهي سائين!
ڳاڙهي ڳل تان چميءَ وٺڻ جو
ڏس ڏنو آ ڏاهي سائين!
ميراڻي سان محبت ڪر تون
لاڳاپا سڀ
لاهي سائين!
*تنهنجو
نالو کڻندو آهيان
پنهنجو پاڻ کي وڻندو آهيان
تنهنجو نانءُ لکي او سائين
دعا جيان مان ٻڌندو آهيان
پاڪ ۽ پوتَر سيپارن جان
نانءُ اوهان جو چمندو آهيان
پنهنجي نالي جي چوڌاري
تنهنجو نالو لکندو آهيان
شهر جي چوواٽي تي بيهي
تنهنجي لاءِ مان پڇندو آهيان
سونهن”سجاد“ جي ڪمزوري آ
سونهن جي
لاءِ مان سِڪندو آهيان
ڪاري رات به کُٽندي سائين!
اجهو باک به ڦٽندي سائين!
منهنجي هٿن مان هٿڪڙي هي
ڪَڙي ڪَڙي ٿي ٽٽندي سائين!
تنهجي جواني ڪَرِڙا موڙي
اُوچي ڳاٽ سان اُٿندي سائين!
ميراڻيءَ سان سونهن اوهان جي
ڀاڪر پائي
ملندي سائين!
ڪارا وار قيد ڪڙولي
تنهنجي ڇاتي سنڌؤ ڇولي
نيڻ کڻي نهار نه سانئڻ!
لڳي نه ڪائي اولي سولي
تنهنجي پيار ائين ڪيو مونسان
جيئن ڪندا هِنِ هندو هولي
ڪيڏي مرڪ ۾ مام رکيل آ
ڪير سليندو اها پرولي
پيار جو دانُ وٺڻ لئه دلبر
جهلي آيو هان
خالي جهولي
پرين سونهن جي ڪا سخاوت ته ڪر
اها عاشقن تي عنايت ته ڪر
هلي آ هلئون سمنڊ پيو ٿو سڏي
تون ڇولين سان ٿوري شرارت ته ڪر
ڏسي روز سپنا ڇو سپنو ٿي وئي آن
صنم پنهنجا سپنا حقيقت ته ڪر
ڇو آڪاش ۾ ٿي اڏامي پئي
لهي اڱڻِ تي عنايت ته ڪر
روئي روزُ رئو ڇو پئي آلو ڪرين
روئڻ مان ڇا ورندئي بغاوت ته ڪر